Nam Định nằm ở trung tâm vùng Nam đồng
bằng sông Hồng, có diện tích tự nhiên 1.671km2, dân số gần 2 triệu
người và 229 xã, phường, thị trấn. Trải qua quá trình lịch sử dựng nước và giữ
nước, Nam Định luôn tự hào là một trong những mảnh đất “địa linh nhân kiệt”,
nơi phát tích các vương triều Trần với hào khí Đông A rực rỡ. Nam Định là tỉnh
có truyền thống hiếu học và học giỏi, 25 năm liên tục là một trong những tỉnh
dẫn đầu trong bảng xếp hạng của cả nước; là một trong những địa phương được
mệnh danh là mảnh đất trăm nghề, với nhiều làng nghề truyền thống, có sản phẩm
rất đa dạng và tinh xảo, được người tiêu dùng ưa thích.
Phát huy các lợi thế, khắc phục mọi khó
khăn, dựa vào sức dân, sáng tạo trong phương pháp thực hiện, tỉnh Nam Định đã
xây dựng nông thôn mới (NTM) đạt được những kết quả nổi bật gắn với cơ cấu lại
ngành nông nghiệp của tỉnh.
Những kết quả đạt được đáng khích lệ trong
xây dựng nông thôn mới
Nhận thức rõ xây dựng NTM là nhiệm vụ
trọng tâm hàng đầu của tỉnh, vì vậy Tỉnh ủy, Hội đồng nhân dân (HĐND), Ủy ban
nhân dân (UBND) tỉnh Nam Định đã tập trung lãnh đạo, chỉ đạo tổ chức thực hiện
nhiệm vụ này. Ban Chỉ đạo thực hiện Chương trình xây dựng NTM từ tỉnh đến cơ sở
được thành lập, thường xuyên được rà soát, bổ sung, kiện toàn để luôn bảo đảm
số lượng, chất lượng, đáp ứng yêu cầu thực hiện nhiệm vụ xây dựng NTM và cơ cấu
lại ngành nông nghiệp.
Ban Chấp hành Đảng bộ, HĐND tỉnh ban hành
các nghị quyết chuyên đề, Ban Thường vụ Tỉnh ủy ban hành các nghị quyết tập
trung lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện cơ cấu lại ngành nông nghiệp và xây dựng NTM(1).
Đây là các nghị quyết rất quan trọng, nêu rõ quan điểm, định hướng, mục tiêu,
nhiệm vụ, giải pháp, là cơ sở để các cấp chính quyền tổ chức chỉ đạo, điều hành
phát triển kinh tế - xã hội nói chung và nhiệm vụ xây dựng NTM nói riêng.
Giai đoạn 2010 - 2015, HĐND, UBND tỉnh ban
hành cơ chế hỗ trợ kinh phí từ ngân sách tỉnh cho các xã xây dựng NTM, theo đó,
mỗi xã được hỗ trợ 8 tỷ đồng, mỗi xã điểm xây dựng NTM được hỗ trợ 10 tỷ đồng;
ban hành các quy định về huy động, quản lý vốn, quản lý đầu tư xây dựng NTM, cơ
chế hỗ trợ xây dựng bãi chôn lấp, xử lý rác thải, xây dựng nâng cấp chợ, trạm y
tế, hỗ trợ cơ giới hóa trong sản xuất nông nghiệp,… Trong giai đoạn 2016 -
2020, HĐND, UBND tỉnh tiếp tục ban hành các cơ chế hỗ trợ kinh phí từ ngân sách
tỉnh cho các xã xây dựng NTM với mức như giai đoạn trước, đồng thời quy định
mức thưởng đối với các xã, các huyện sớm về đích NTM; quy định mức hỗ trợ đóng
bảo hiểm y tế cho người thuộc hộ gia đình làm nông, lâm, ngư, diêm nghiệp có
mức sống trung bình...
Việc ban hành và thực hiện có hiệu quả các
cơ chế, chính sách hỗ trợ cũng như khen thưởng trở thành động lực quan trọng để
thúc đẩy phong trào xây dựng NTM rộng khắp trên địa bàn tỉnh. Sau gần 9 năm
triển khai đồng bộ các giải pháp, Chương trình xây dựng NTM của tỉnh đạt được
kết quả to lớn, toàn diện về nông nghiệp, nông dân và phát triển nông thôn. Nhờ
xây dựng NTM, đời sống kinh tế - xã hội, diện mạo nông thôn đã khởi sắc, tốc độ
đô thị hóa nông thôn tăng nhanh; khoảng cách giữa nông thôn và thành thị được
thu hẹp đáng kể, cơ hội tiếp cận, thụ hưởng các dịch vụ, phúc lợi xã hội hiện
đại của người dân nông thôn được nâng lên; mở ra nhiều cơ hội khai thác tiềm
năng, phát triển kinh tế nông thôn.
Thứ nhất, kinh tế nông nghiệp phát triển,
chuyển dịch cơ cấu theo hướng tích cực,công nghiệp, thương mại, dịch vụ, ngành,
nghề nông thôn phát triển nhanh và đa dạng.
Tốc độ tăng trưởng giá trị sản xuất nông, lâm, thủy hải sản
của tỉnh giai đoạn 2010 - 2018 đạt bình quân 3,1%/năm. Tổng giá trị sản
xuất nông, lâm nghiệp, thủy hải sản năm 2018 đạt 19.212 tỷ đồng, tăng 3,8% so
với năm 2017. Giá trị sản phẩm bình quân trên 1ha đất trồng trọt và nuôi trồng
thủy sản tăng từ 75,6 triệu đồng năm 2010 lên 129,5 triệu đồng năm 2015 và
145,2 triệu đồng năm 2018. Cơ cấu nội ngành nông nghiệp chuyển dịch theo hướng
tích cực, tăng tỷ trọng chăn nuôi, thủy sản, giảm tỷ trọng trồng trọt. Sản xuất
nông nghiệp những năm qua có bước chuyển mạnh, từ coi trọng sản lượng sang chất
lượng, từ chủ yếu phục vụ tiêu dùng sang kết hợp giữa tiêu dùng với sản xuất
hàng hóa gắn với quản lý chất lượng nông sản theo chuỗi có truy xuất nguồn gốc
bảo đảm an toàn thực phẩm. Công nghiệp chế biến nông sản có bước phát triển
mới, toàn tỉnh có 590 cơ sở sản xuất, chế biến nông, lâm, thủy sản, tăng 238 cơ
sở so với năm 2010, trong đó có nhiều doanh nghiệp đầu tư công nghệ sản xuất,
chế biến hiện đại. Cùng với phát triển sản xuất, việc phát triển thị trường
tiêu thụ nông sản những năm qua được đặc biệt quan tâm, thị trường nông sản
từng bước được phân khúc, kinh doanh nông sản an toàn, có truy xuất nguồn gốc.
Một số sản phẩm nông nghiệp của tỉnh được xuất khẩu trực tiếp vào thị trường
châu Âu, Nhật Bản. Kết quả phát triển công nghiệp chế biến và thị trường nông
sản đã góp phần tạo động lực cho phát triển sản xuất nông nghiệp hàng hóa.
Thứ hai, kết cấu hạ tầng nông thôn được
đầu tư cải tạo, nâng cấp khá đồng bộ.
Kết cấu hạ tầng nông thôn trong tỉnh
được chú trọng đầu tư cải tạo, nâng cấp đã tạo điều kiện thuận lợi cho phát
triển kinh tế - xã hội, cải thiện điều kiện sống và làm việc của người dân nông
thôn. Ở đây, nguồn lực đầu tư cải tạo, nâng cấp từ ngân sách nhà nước chỉ chiếm
một phần (khoảng 26%); phần còn lại chủ yếu được huy động trong dân và xã hội
hóa. Nhờ đó, đến nay có gần 20 nghìn công trình thủy lợi được cải tạo, nâng
cấp; gần 1.000km kênh mương được kiên cố hóa; hàng nghìn ki-lô-mét đường giao
thông nội đồng được cải tạo, nâng cấp. Nếu tính đến ngày 31-12-2015, nợ đọng
xây dựng cơ bản trong xây dựng NTM của các xã, thị trấn trên địa bàn toàn tỉnh
là 340 tỷ đồng và đến ngày 31-12-2017 là 233 tỷ đồng, thì đến ngày 31-12-2018,
hoàn toàn không còn nợ đọng. Kết quả nêu trên khẳng định sự cố gắng của hệ
thống chính trị và nhân dân Nam
Định trong quyết tâm hoàn thành mục tiêu xây dựng NTM.
Thứ ba, phát huy vai trò của người dân,
lấy dân làm chủ thể, dựa vào sức dân.
Những kết quả nổi bật trong xây dựng NTM
của tỉnh Nam
Định 9 năm qua đều có sự đóng góp rất to lớn của người dân. Người dân nông thôn
Nam Định đã có những chuyển biến rất lớn và sâu sắc về tư duy, nhận thức đến
trách nhiệm và hành động, góp phần quan trọng trong việc hoàn thành sớm nhiệm
vụ xây dựng NTM. Người dân tham gia xây dựng NTM chủ yếu qua 5 hình thức: Tham
gia ý kiến vào quy hoạch và đề án xây dựng NTM cấp xã; tham gia lựa chọn những
công việc cần làm trước, làm sau vừa thiết thực với người dân, vừa phù hợp với
khả năng, điều kiện của địa phương; quyết định mức đóng góp trong xây dựng các
công trình công cộng của thôn, xã; cử đại diện tham gia quản lý và giám sát các
công trình xây dựng; tổ chức quản lý, vận hành và bảo dưỡng các công trình sau
khi hoàn thành.
Các kết quả trong từng nội dung xây dựng
NTM đều thể hiện rõ nét sự đóng góp to lớn của người dân: Từ năm 2011 đến tháng
6-2019, tổng số vốn huy động của toàn tỉnh để thực hiện Chương trình xây dựng
NTM đạt 21.920 tỷ đồng (chưa tính giá trị giải phóng mặt bằng các công trình
người dân hiến đất, góp đất và tự nguyện tháo dỡ công trình không nhận tiền đền
bù). Ngoài ra, các thành phần kinh tế, các hộ dân huy động gần 86.000 tỷ đồng
vốn tín dụng để đầu tư phát triển sản xuất, kinh doanh, giải quyết việc làm...
Thông qua “dồn điền, đổi thửa” đất nông nghiệp và phong trào giải phóng mặt
bằng theo cơ chế xây dựng NTM để làm đường giao thông, thủy lợi nội đồng, các
công trình phúc lợi,... các hộ nông dân đã góp 2.897ha đất nông nghiệp và hiến
206ha đất thổ cư (trị giá khoảng 7.000 tỷ đồng).
Diện mạo nông thôn của tỉnh khởi sắc rõ
nét nhất trong giai đoạn từ năm 2015 đến nay, với tiến độ, số lượng các địa
phương được công nhận đạt chuẩn NTM tăng mạnh, nhiều mục tiêu quan trọng về xây
dựng NTM sớm hoàn thành ngay trong năm 2018. Hệ thống kết cấu hạ tầng kinh tế -
xã hội ở nông thôn được tập trung đầu tư cải tạo, nâng cấp đồng bộ theo quy
hoạch, kết nối với kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội của tỉnh và khu vực. Nông
thôn phát triển theo hướng hiện đại, sáng - xanh - sạch - đẹp, điều kiện sống
và làm việc của người dân được nâng lên rõ rệt, thu nhập bình quân đầu người ở
nông thôn tăng từ 12,7 triệu đồng/ năm 2010 lên 35 triệu đồng/năm 2015 và 45
triệu đồng/năm 2018. Các lĩnh vực giao thông, điện, nước cho sản xuất và sinh
hoạt của người dân được đáp ứng đầy đủ. Hệ thống thông tin, truyền thông phát
triển nhanh và đồng bộ, tạo điều kiện thuận lợi cho người dân nông thôn tiếp
cận tri thức mới, chính sách, pháp luật của Nhà nước. Nhiều địa phương trong
tỉnh thực sự trở thành miền quê đáng sống, được nhiều địa phương trong cả nước
tới tham quan, học tập. Các lĩnh vực văn hóa, giáo dục, y tế, thể dục, thể
thao... tiếp tục phát triển. Các chính sách an sinh xã hội được thực hiện đầy
đủ, kịp thời. Các giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp được bảo tồn và phát
huy. Các phong trào, hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể dục, thể thao phát triển
rộng khắp. Ý thức cộng đồng, tình làng nghĩa xóm, các hoạt động nhân ái, từ
thiện tiếp tục được khơi dậy và lan tỏa. Công tác chăm sóc sức khỏe, khám, chữa
bệnh cho nhân dân ngày càng được quan tâm.
Những thành tựu đạt được trong xây dựng
NTM ở Nam
Định nhận được sự hài lòng cao của người dân. Kết quả giám sát của Ủy ban Mặt
trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh Nam Định cho
thấy, người dân được hỏi đều rất hài lòng với kết quả xây dựng NTM. Chương
trình xây dựng NTM ở Nam
Định thực sự trở thành chương trình của người dân, vì cuộc sống của người dân
nông thôn. Người dân vừa là chủ thể, vừa là động lực, vừa là nguồn lực sáng tạo
trong xây dựng, tổ chức đời sống và thụ hưởng các thành quả xây dựng NTM.
Thứ năm, công tác xây dựng Đảng, xây dựng
hệ thống chính trị được tăng cường, an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội
ở nông thôn được giữ vững, tạo môi trường ổn định để phát triển kinh tế - xã
hội.
Xác định xây dựng NTM là nhiệm vụ chính trị trọng tâm,
xuyên suốt của toàn Đảng bộ và nhân dân trong tỉnh, do vậy Nam Định đã gắn kết
quả thực hiện Chương trình xây dựng NTM với trách nhiệm của cấp ủy, chính
quyền, người đứng đầu cấp ủy, chính quyền ở các cấp, các ngành, các địa phương,
đơn vị. Các ban xây dựng Đảng của Tỉnh ủy, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc tỉnh, các
sở, ban, ngành, đoàn thể của tỉnh đều có kế hoạch, chương trình hành động cụ
thể để tuyên truyền, vận động, hướng dẫn đoàn viên, hội viên và nhân dân tham
gia xây dựng NTM; đồng thời, phối hợp chặt chẽ với các huyện, thành phố để
triển khai thực hiện Chương trình xây dựng NTM một cách hiệu quả.
Hệ thống chính trị các cấp được củng cố,
kiện toàn và hoạt động ngày càng chất lượng, hiệu quả. Pháp lệnh thực hiện dân
chủ ở xã, phường, thị trấn được thực hiện thực chất hơn. Đội ngũ cán bộ cơ sở
được chuẩn hóa, có đủ năng lực và quyết tâm cao trong chỉ đạo, thực hiện Chương
trình xây dựng NTM và các nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội tại địa phương.
Công tác đào tạo nâng cao năng lực cán bộ làm công tác xây dựng NTM ở các cấp
được quan tâm. Từ năm 2011 đến nay, tỉnh đã tổ chức đào tạo, bồi dưỡng nâng cao
năng lực cho trên 27.282 lượt cán bộ, công chức xã; tổ chức trên 400 lớp tập
huấn, bồi dưỡng kiến thức về xây dựng NTM cho trên 33.000 lượt cán bộ làm công
tác xây dựng NTM từ tỉnh đến cơ sở.
Quốc phòng, an ninh chính trị, trật tự, an
toàn xã hội được giữ vững; công tác tiếp dân và giải quyết đơn, thư khiếu nại,
tố cáo của công dân được chỉ đạo quyết liệt; an ninh nông thôn, an ninh tôn
giáo, phòng, chống tội phạm và các tệ nạn xã hội được bảo đảm. Phong trào “Toàn
dân bảo vệ an ninh Tổ quốc” đạt kết quả tích cực, bảo đảm an toàn tuyệt
đối các sự kiện chính trị quan trọng được tổ chức trên địa bàn tỉnh.
Một số bài học trong xây dựng nông thôn
mới
Qua tổng kết và đúc rút kinh nghiệm, Nam
Định rút ra, có 2 yếu tố được coi là then chốt nhất mang lại sự thành công
trong quá trình xây dựng NTM ở Nam Định. Đó là sự vào cuộc quyết liệt, sáng tạo
của cả hệ thống chính trị từ tỉnh đến cơ sở và làm thật tốt công tác định
hướng, vận động nhân dân đồng thuận tham gia xây dựng NTM, trên quan điểm: Xây
dựng NTM chính là làm cho người dân và vì người dân nông thôn. Người dân được
xác định vừa là chủ thể, vừa là nguồn lực, vừa là đối tượng được thụ hưởng khi
xây dựng NTM theo phương châm “Dân
cần - dân biết - dân bàn - dân làm - dân kiểm tra - dân hưởng thụ”.
So với câu “Dân biết - dân bàn - dân làm -
dân kiểm tra” trong
phương châm chỉ đạo, Nam Định đã bổ sung thêm 2 cụm từ “Dân cần” và “Dân hưởng thụ” ở đầu và cuối câu. Đây chính là
điểm đặc sắc của Nam
Định, là sự tổng kết cả về mặt lý luận lẫn thực tiễn. Từ đây, cấp ủy, chính
quyền các cấp tỉnh Nam Định nhận thấy: Tiến độ xây dựng NTM chỉ được đẩy nhanh,
đẩy mạnh khi tư tưởng, nhận thức của người dân được thông suốt, rằng xây dựng
NTM chính là vì họ và gia đình, miền quê đáng sống của chính mình thì họ mới
nhiệt tình hưởng ứng và hăng hái tham gia. Đúng như lời Chủ tịch Hồ Chí Minh đã
viết trên Báo Sự thật năm 1949 về dân vận: “Trước nhất
là phải tìm mọi cách giải thích cho mỗi một người dân hiểu rõ ràng: Việc đó là
lợi ích cho họ và nhiệm vụ của họ, họ phải hăng hái làm cho kỳ được”.
Từ thực tiễn triển khai thực hiện tốt
phương châm này, Nam
Định đã thực hiện thành công hàng loạt các công việc lớn, việc khó, có tính đột
phá trong quá trình xây dựng NTM, như:
Một là, công tác “dồn điền, đổi thửa”.
Nam Định đã vận động hiệu quả các hộ nông dân
đồng thuận thực hiện công tác “dồn điền, đổi thửa”, tập trung, tích tụ ruộng
đất. Để thực hiện tốt nhiệm vụ cơ cấu lại ngành nông nghiệp và xây dựng NTM, Nam Định xác
định “dồn điền, đổi thửa” là công việc khó, phức tạp, nhưng là một khâu quan
trọng, mang tính quyết định. Do vậy, ngay từ năm 2011, Ban Thường vụ Tỉnh ủy
ban hành Chỉ thị về “dồn điền, đổi thửa” để tập trung lãnh đạo, chỉ đạo. Đến
hết năm 2015, có 2.976/2.986 thôn, đội hoàn thành việc “dồn điền, đổi thửa”,
đạt tỷ lệ 99,7%. Sau “dồn điền, đổi thửa”, hiệu quả to lớn được tạo ra.
Các địa phương đã dồn gọn được quỹ đất công ích theo quy hoạch xây dựng NTM và
hình thành được các cánh đồng mẫu lớn. Thông qua “dồn điền, đổi thửa”, các cấp
ủy, chính quyền đã vận động các hộ gia đình và nhân dân tự nguyện hiến, góp
hàng nghìn héc-ta đất nông nghiệp để chỉnh trang, nâng cấp hệ thống giao thông,
thủy lợi nội đồng và các công trình phúc lợi. Việc tạo điều kiện thuận lợi cho
sản xuất của người dân và doanh nghiệp, “dồn điền, đổi thửa” là bước mở đầu
quan trọng cho các phong trào xây dựng NTM rộng khắp trên địa bàn toàn tỉnh.
Hai là, vận động nhân dân tự nguyện hiến
đất, góp đất, tháo dỡ công trình, bàn giao mặt bằng để thi công các công trình
kết cấu hạ tầng.
Nam Định đã vận động được hàng nghìn hộ dân
tự nguyện hiến đất, góp đất, tháo dỡ công trình, bàn giao mặt bằng cho nhà thầu
thi công các công trình đầu tư cải tạo nâng cấp kết cấu hạ tầng. Bài học này
xuất phát từ cách làm của huyện Nghĩa Hưng vào năm 2012, khi được giao nhiệm vụ
giải phóng mặt bằng để đầu tư cải tạo, nâng cấp công trình giao thông. Cấp ủy,
chính quyền các cấp huyện Nghĩa Hưng đã có cách làm sáng tạo, đó là vận động
100% số hộ dân tự nguyện hiến đất, góp đất, tháo dỡ công trình để bàn giao mặt
bằng cho nhà thầu thi công. Cách làm này mang lại rất nhiều lợi ích, vừa tiết
kiệm được chi phí giải phóng mặt bằng, giảm giá thành đầu tư, vừa đẩy nhanh
được tiến độ thi công và đặc biệt là không có khiếu kiện của người dân. Thấy
được kết quả tích cực từ cách làm này của huyện Nghĩa Hưng, Nam
Định đã áp dụng mô hình này ra toàn tỉnh. Kể từ đó đến nay, hầu hết các công
trình đầu tư cải tạo, nâng cấp kết cấu hạ tầng trên địa bàn tỉnh không phải bỏ
chi phí giải phóng mặt bằng (Nam
Định gọi đây là giải phóng mặt bằng theo cơ chế xây dựng NTM). Nhờ đó, toàn bộ
các tuyến quốc lộ, tỉnh lộ, huyện lộ và giao thông nông thôn đến nay đã cơ bản hoàn
thành việc đầu tư cải tạo, nâng cấp. Bộ mặt nông thôn đã đổi thay rõ rệt.
Ba là, đẩy mạnh công tác xã hội hóa các
nguồn lực cho xây dựng nông thôn mới.
Nam Định là một tỉnh có nguồn thu ngân sách
không lớn, nếu chỉ dựa vào ngân sách nhà nước thì chắc chắn sẽ không hoàn thành
được mục tiêu xây dựng NTM. Đây là bài toán khá nan giải khi tỉnh mới bắt đầu
thực hiện mục tiêu xây dựng NTM. Với cách thức vừa học, vừa làm, vừa đúc rút
kinh nghiệm, vừa tổng kết thực tiễn, Nam Định đã sớm đề ra quan điểm: Xây dựng
NTM trước hết phải xuất phát từ việc khai thác nội lực, từ chính cộng đồng dân
cư, với phương châm “Người dân là chủ thể xây dựng NTM; nhân dân làm, Nhà
nước hỗ trợ”. Các xã, thị trấn, các thôn, đội và người dân nông thôn phải
chủ động trong xây dựng NTM, không trông chờ, ỷ lại vào sự hỗ trợ của Nhà nước.
Quan điểm này sau khi được thông qua đã nhận được sự ủng hộ cao của người dân
và con em quê hương trong việc huy động các nguồn lực cho xây dựng NTM. Tính
đến tháng 7-2019, tổng các nguồn vốn huy động cho xây dựng NTM của tỉnh
đạt gần 22.000 tỷ đồng, trong đó ngân sách nhà nước chỉ chiếm khoảng 26%, còn
lại là các nguồn vốn huy động từ doanh nghiệp, cộng đồng dân cư và các nguồn
vốn hợp pháp khác.
Nam Định đã thực hiện tốt công tác vận động
nhân dân tham gia xây dựng môi trường sinh thái nông thôn. Xuất phát từ cách
làm của Hải Hậu - một trong những huyện được công nhận đạt chuẩn NTM đi đầu
trong cả nước là xây dựng mô hình “Nhà có số, phố có tên; đường có điện, có
hoa; sông không rác; cán bộ chuyên cần; nhân dân đồng thuận”, đến nay Nam
Định đã nhân rộng mô hình này thành phong trào rộng khắp trên địa bàn nông
thôn. Hàng loạt các con đường được các cấp hội, đoàn thể và nhân dân trồng hoa
ven đường. Hầu hết các tuyến đường giao thông nông thôn được nhân dân đóng góp
đầu tư hệ thống đèn đường chiếu sáng; 100% số xã, thị trấn có các nhà đầu tư đã
và đang xây dựng các nhà máy nước sạch; 100% số xã, thị trấn đều có lò đốt rác
sinh hoạt. Các dòng sông và kênh mương thường xuyên được dọn dẹp rác thải, dần
bảo đảm được dòng chảy và chất lượng nước.
Trong quá trình xây dựng NTM, Nam Định đã
chủ động vận động chức sắc, chức việc các tôn giáo, cùng với các tín đồ và nhân
dân tích cực tham gia cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống
văn hóa, xây dựng NTM và bảo vệ môi trường”. Điển hình là Giám mục Bùi Chu
cùng hàng trăm linh mục, chức sắc, chức việc và hàng nghìn giáo dân đã cùng với
các địa phương tổ chức các đợt vệ sinh môi trường tại các khu dân cư. Đến nay,
phong trào này được nhân rộng sang các chức sắc, tín đồ các tôn giáo khác.
Năm là, chú trọng tạo việc làm, tăng thu
nhập cho người dân nông thôn.
Cùng với việc vận động nhân dân hiến đất,
góp đất xây dựng kết cấu hạ tầng, Nam Định tạo được sự đồng thuận của nhân dân
trong việc dành quỹ đất để xây dựng các khu đô thị trung tâm, các thị trấn, thị
tứ, phát triển công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp và làng nghề nông thôn với mục
tiêu tạo việc làm, tăng thu nhập cho người dân ngay trên mảnh đất quê hương
mình, như tiền nhân vẫn nói: “Ly
nông, bất ly hương”. Từ
khi xây dựng NTM đến nay, Nam
Định đã đưa và phát triển được trên 5.000 doanh nghiệp về địa bàn nông thôn. Từ
năm 2016 đến nay, hằng năm, thu ngân sách từ nguồn bán đấu giá đất ở các khu đô
thị mới thuộc trung tâm các thị trấn, thị tứ bình quân trên 2.000 tỷ đồng/năm.
Đây là một trong những nguồn lực quan trọng cho xây dựng NTM. Chính vì vậy, đến
nay số hộ có thu nhập ngoài nông nghiệp ở nông thôn chiếm tỷ lệ trên 80%; thu
nhập bình quân đầu người ở nông thôn tăng 3,5 lần so với trước khi xây dựng
NTM; khoảng cách thu nhập giữa thành thị và nông thôn chỉ còn 1,35 lần;
tỷ lệ hộ nghèo còn dưới 2%.
Tỉnh Nam Định xác định nông nghiệp, nông
dân, nông thôn có vị trí chiến lược trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại
hóa đất nước, làm nền tảng vững chắc cho phát triển kinh tế - xã hội bền vững,
ổn định chính trị, bảo đảm an ninh, quốc phòng, giữ gìn và phát huy bản sắc văn
hóa, bảo vệ môi trường sinh thái. Xây dựng NTM tiếp tục là nhiệm vụ trọng tâm,
thường xuyên, liên tục của các cấp ủy, chính quyền, đoàn thể nhân dân. Xây dựng
NTM có điểm khởi đầu nhưng không có điểm kết thúc, các tiêu chí NTM phải không
ngừng được củng cố, nâng cao về chất và bảo đảm tính bền vững. Thời gian tới,
tỉnh Nam Định tiếp tục triển khai thực hiện có hiệu quả Đề án xây dựng thí điểm
mô hình NTM kiểu mẫu “Sáng - Xanh - Sạch - Đẹp để phát triển bền vững”
ở huyện Hải Hậu; đồng thời thực hiện các nội dung Bộ Tiêu chí xã NTM nâng cao
và xây dựng NTM kiểu mẫu, góp phần xây dựng tỉnh ngày càng giàu đẹp, văn minh,
nông thôn Nam Định là những miền quê đáng sống, yên bình./.